Oerol 2025
Varen op de tijd. Varen op de wind.
Het werk gaat over tijd. Tijd die was, tijd die is, tijd die komt. Oude tijd, geologische tijd, historische tijd, onze tijd. De tijd die de mens is en was. De tijd van de mens voorbij. Je loopt in een kompas. Zestien grote vlaggen met beelden van het landschap tussen de Noord-Nederlandse kust en Spitsbergen vormen het kompas.
Het werk is gericht op de wind, de Noorderwind. Elk moment is anders in het kompas. De wind toont zich in het werk. Je draagt een cape, ijsblauw van kleur, glad aan de binnenkant met een hoge kraag om je te beschermen. De cape is ontworpen voor iedereen. De toeschouwer kijkt toe en ziet jou bewegen; je cape waait op tegelijk met de vlaggen. De cape bolt als je tegen de wind in loopt. Jij aanschouwt, maar wordt ook aanschouwd. Jij bent het ijs. Je beweegt.
Er klinkt een lied. Het is een walvisvaarderslied. Eens gezongen midden op zee door mannenstemmen. De vrouwenstem lokt je als een sirene. Je raakt betoverd. Het lied is een rouwlied geworden, een meditatie op onze geschiedenis. Je loopt langs de vlaggen, rustiger. Je vertraagt.
Op de grond liggen acht spiegels, met daarin teksten gegraveerd. De tekst geeft je jaartallen: veranderingen van geologisch tijdperk naar tijdperk. We zijn in het Antropoceen (*al zijn de geologen het daar nog niet over eens).
De laatste tekst zegt: Wij zijn geweest.
Op je cape staat in een activistische typografie I WAS HERE. In de jaren zestig werden gevaarlijke ijsbergen gemarkeerd. Door middel van een harpoen werd rode verf op de ijsberg geschoten. Kansloos.
Het uitgangspunt van het werk is Das Eismeer (1823–1824) van kunstenaar Caspar David Friedrich. De mens is bijzaak in het schilderij. Het schilderij komt uit de Romantiek: de tijd van industrialisatie en het begin van milieuvervuiling door de mens. Mensen begonnen de pijn te ervaren van het geweld dat de natuur werd aangedaan. Weltschmerz. Pijn bij het aanschouwen en zijn in de wereld.
We kunnen geen kant op. Niet vooruit, niet achteruit. We zitten omsloten in mensheid. De stenen zullen ons omsluiten. De grond ademt door.
In de installatie ben je tijdloos. In de tussentijd. Je ervaart.
Het is een plek voor rouw. Een monument voor ons landschap. Dat wij zagen.
De wind waait. Uit alle kanten. Soms hard, soms zo zacht dat alles stil lijkt te vallen. Totdat de wind weer aantrekt. De verandering optreedt. Vanuit een andere richting. Een andere temperatuur meebrengt.
Wij dragen onze geschiedenis. Wij zijn ons landschap. Het landschap is in ons.
NATURE ALWAYS WINS
I WAS HERE. In search of the polar wind, between waters. Editie 2
I WAS HERE nodigt je uit om niet alleen toeschouwer te zijn, maar ook deelnemer in een poëtische reis die verleden, heden en toekomst van ons veranderende landschap verweeft. Deze multidisciplinaire installatie combineert sculptuur, tekst, geluid en rituelen uitgevoerd door het publiek, dat uit zowel volwassenen als kinderen bestaat.
I WAS HERE is een monument voor het landschap. Het uitgangspunt van deze installatie is het schilderij Das Eismeer (1823-1824) van kunstenaar Caspar David Friedrich, die van Weenen op haar eigen wijze deconstrueert. Het werk bevat onder andere negen capes — zeven voor volwassenen en twee voor kinderen — die het ijs uit het schilderij symboliseren. Met deze capes, geïnspireerd op reiskleding uit dezelfde tijd, krijg je een actieve rol in het werk. Door gebruik te maken van de thema’s reizen, activisme en tijd onderzoekt Margriet de verbindingen tussen geologische tijd, de romantiek, de tijd dat het schilderij gemaakt is, het nu en de toekomst.
De installatie is opgesteld als een kompas en samen met een herinterpretatie van het walvisvaarderslied Rolling Down to Old Mohee uit 1858 wordt het publiek uitgenodigd om onderdeel te worden van het kunstwerk. Begrippen als Weltschmerz weerspiegelen het melancholische gevoel van vervreemding van de natuur, dat de kunstenaar verbind met hedendaagse termen als antropoceen horror, solastalgia en ecologische rouw. Het samenspel van een ijsblauwe cape, het lied en de installatie biedt de bezoeker een intieme, meditatieve ervaring waarin zij onderdeel wordt van het kunstwerk, zowel fysiek als visueel.
De vorm van de installatie gebaseerd op een kompas. O.a De “rosa dos ventos” van Sagres, Portugal.
De navigatieschool, gesticht door Hendrik de Zeevaarder in het fort van Sagres, speelde een sleutelrol in
het Portugese tijdperk van ontdekkingen. Bij binnenkomst in het fort is een van de eerste dingen die opvalt een enorme ronde stenen bestrating met een diameter van 43 meter. De Rosa dos Ventos, of “Roos van de Winden”, zoals deze sindsdien bekend is geworden, werd pas in 1919 opgegraven.
Er is veel gespeculeerd over het doel van de roos. Sommigen geloven dat het een soort kompas was,
wat mogelijk van praktisch nut was in de navigatieschool. Anderen denken dat het een zonnewijzer was, en
er zijn zelfs theorieën dat de roos enkele lang vergeten mystieke eigenschappen heeft. De ouderdom van de roos is ook onduidelijk,hoewel deze pas in 1919 werd herontdekt. Het is mogelijk dat de roos dateert uit de tijd van Hendrik de Zeevaarder, maar het is waarschijnlijker dat hij uit de 16e eeuw stamt.
16 grote vlaggen met beelden van het landschap tussen de Noord-Nederlandse kust en Spitsbergen vormen een kompas, de basis van de installatie. Je stapt in de installatie begeleid door een vrouwenstem die een walvisvaarderslied zingt uit 1858. Wij zijn onze geschiedenis. Wij zijn ons landschap. Het landschap is in ons. Wij dragen onze geschiedenis.
Credits: Zang Renske de Boer, Editing Bonne Villestudio Leeuwarden, Capes Dymph Dressen van Naaiatelier Dress en Les, Zeefdruk capes Willemijn Overmars van Het Zeefdrukkerijtje.
Het origineel van Rolling Down to Old Mohee komt uit het logboek van het schip Atkins Adams. (Bron: G. Huntington, Songs the whalemen sang (1964).)
Oerol 2025
Locatie: strand oosterend
Secret Mountain 